اگر شما نیز از علاقه‌مندان به ساز بی‌نظیر پیانو هستید و به تازگی تصمیم به فراگیری این ساز خارق العاده گرفته‌اید، در گام اول باید با قسمت‌های تشکیل دهنده آن آشنا شوید. در مقاله قبلی سعی کردیم تا کلاویه پیانو را که یکی از مهترین بخش های پیانو محسوب می‌شود، مورد ارزیابی قرار دهیم؛ حال در این مقاله قصد داریم به بررسی پدال های پیانو که بخش دیگری از پیانوهای دیجیتال و آکوستیک محسوب می‌شوند، بپردازیم و انواع متفاوت آن را به شما عزیزان معرفی کنیم؛ همچنین در ادامه مطلب، کاربرد پدال در پیانو دیجیتال و آکوستیک را به طور کامل برای شما بازگو می‌کنیم تا بتوانید در زمان مناسب از آن استفاده نمایید؛ پس پیشنهاد می‌کنیم در ادامه مطلب همراه ما باشید.
کاربرد پدال در پیانو دیجیتال و آکوستیک چیست؟
پدال های پیانو یکی از مهم‌ترین اجزای پیانو محسوب می‌شوند که بخش زیبایی از نوازندگی به وجود آنها بستگی دارد؛ این پدال ها در واقع اهرم‌هایی هستند که نوازنده می‌تواند با بهره‌گیری از آن، کیفیت و حالت صدای نواخته شده را کنترل کند و در صورت نیاز به وسیله پدال مربوطه، صدای پیانو را به میزان لازم کاهش دهد.
کاربرد پدال پیانو دیجیتال به این صورت است که هر کدام امکانی را برای نوازنده فراهم می‌کند که افکت‌های مختلفی در موسیقی داشته باشد و با ایجاد تغییرات در صدای پیانو قطعه‌ای متفاوت بندازد؛ البته ناگفته نماند که این هنر آهنگ ساز است که مشخص می‌کند که در یک قطعه موسیقی کدامیک از پدال های پیانو، در چه زمانی مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده صحیح از پدال های پیانو در زمان مناسب، یکی از بزرگترین دغدغه‌های هنرجویانی است که به تازگی اقدام به فراگیری این ساز گران بها کرده‌اند؛ زیرا استفاده همزمان از دست‌ها و پاها در ابتدای کار برای هر فردی کاری سخت و دشوار به نظر می‌رسد؛ اما با آشنایی بیشتر با انواع و کاربردهای هریک از این پدالها، کار برای شما آسان‌تر خواهد شد. این نکته را فراموش نکنید که نحوه صحیح به کارگیری از این اهرم‌ها کمک شایانی به نواختن یک قطعه زیبا و احساسی می‌کند.
انواع پدال پیانو
در پیانو ۳ پدال وجود دارد که هر یک در یک زمان و موقعیت خاص به نوازنده کمک می‌کنند تا با تغییر صدا یک ملودی زیبا بنوازد.
۱. پدال دمپر (پدال نگه دارنده)
همانطور که می‌دانید صدای پیانو از طریق ارتعاش سیم‌ها انجام می‌گیرد، به این صورت که با فشار دادن کلاویه‌ها، چکشها به سیم مربوطه ضربه وارد می‌کنند و باعث ایجاد ارتعاش آنها می‌شوند تا در نهایت نت موردنظر آزاد گردد.
یکی از نکات جالبی که برای کوک و رگلاژ پیانو لازم است بدانید، این است که ارتعاش سیم‌ها حدود ۲ تا ۱۰ ثانیه ادامه پیدا می‌کند؛ به این معنی که صدای سیمی که نواخته شده است تا ۱۰ ثانیه بعد از نواختن نیز شنیده می‌شود؛ بنابراین اگر قطعه‌ای به نام دمپر که وظیفه خفه کردن صدای سیم‌ها را برعهده دارد، وجود نداشته باشد، در هنگام اجرای قطعات پیچیده یا نواختن سریع و پشت سر هم چند نت، صدای نت‌های متفاوت با هم ترکیب می‌شوند و دیگر به راحتی قابل تشخیص نخواهند بود.
دمپر چیست؟
دمپر یک قطعه کوچکی شبیه چکش است که سطح آن از نمد پوشیده شده است و به سیمهای پیانو متصل شده است؛ در هنگام نواختن پیانو، زمانی که بر یک کلاویه فشار وارد می‌کنید، چکش به سیم‌ها ضربه می‌زند؛ در این هنگام برای اینکه سیم‌ها در هنگام اصابت ضربه چکش آزاد باشند، دمپر از روی سیمهای نت مربوطه بلند می‌شود تا سیم‌ها به ارتعاش درآیند؛ سپس بلافاصله بعد از اینکه چکش به محل اولیه خود بازگشت، دمپر با چسبیدن به سیم‌ها، مانع ارتعاش آنها می‌شود و در واقع منجر به خفگی آنها می‌گردد.
نکته: دقت داشته باشید که تمامی موارد ذکر شده برای ۸۸ کلاویه به صورت مجزا انجام می‌گیرد.
پدال دمپر چه کاربردی دارد؟
یکی از مهم‌ترین پدال های پیانو دیجیتال ، پدال دمپر است که بیش از پدال‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در برخی مواقع در بخش‌هایی از یک قطعه، علی الخصوص قطعه‌های احساسی لازم است تا صدای برخی از نت‌ها به صورت کش‌دار و ادامه‌دار شنیده شود و دمپرکار خفه کردن صدا را انجام ندهد. برای این منظور پدال دمپر (پدال سمت راست) طراحی شده است.
این پدال تمام دمپرهای پیانو را از روی سیم‌ها بلند می‌کند؛ در نتیجه صدا خفه نخواهد شد؛ بدین معنی که وقتی پدال دمپر توسط نوازنده فشرده می‌شود، دمپرها از روی سیم‌ها کنار می‌رود و تا وقتی که پدال پیانو آزاد شود و به سمت بالا باز گردد، دمپر باعث خفگی صدای سیم‌ها نخواهد شد و در نتیجه صدا کش‌دار شنیده می‌شود.
انواع حالت‌های پدال دمپر پیانو
پدال دمپر پیانو سه حالت متفاوت دارد:
الف. وقتی که پدال دمپر آزاد باشد و در حالت معمولی و به سمت بالا قرار گرفته باشد که در این صورت دمپر به فعالیت خود ادامه می‌دهد و با صامت کردن سیم‌ها، صدای نواخته شده به صورت مقطع و کاملا جداگانه به گوش می‌رسد.
ب. وقتی نوازنده پدال دمپر پیانو را تا انتهای ممکن فشار می‌دهد و عملکرد دمپر را به طور کامل متوقف می‌کند؛ در این صورت با آزاد شدن سیم‌ها، صداهای نواخته شده به صورت کاملا کش‌دار و طولانی شنیده می‌شود.
ج. گاهی اوقات پیش می‌آید که نوازنده ترجیح می‌دهد که صدا به اندازه متوسط طولانی شود؛ یعنی نه به طور کامل خفه شود (به صورت مقطع به گوش برسد) و نه آزاد شود (به صورت کش‌دار شنیده شود) که در این صورت باید پدال دمپر پیانو تا نیمه فشرده شود که به این تکنیک اصطلاحا، تکنیک نیم پدال گفته می‌شود.
چگونگی استفاده از پدال دمپر
زمانی که پایتان را به قصد فشردن پدال یا اصطلاحا گرفتن پدال حرکت می‌دهید، به این نکته توجه کنید که پای شما باید مانند یک اهرم ایفای نقش کند؛ به این صورت که پاشنه پا بر روی زمین قرار می‌گیرد و نوک پا بر پدال جای می‌گیرد. (بهتر است پدال را در ذهنتان یک توپ در نظر بگیرید و آن را فشار دهید)
نکته قابل توجه دیگر این است که پای شما باید به طور دائم روی پدال قرار داشته باشد؛ زیرا در این صورت، می‌توانید درست در زمانی که نیاز به استفاده از پدال اول (پدال دمپر) پیدا کردید، آن را به راحتی و در اسرع وقت فشار دهید؛ بدین ترتیب تمرکز شما بیشتر می‌شود و همین امر موجب افزایش سرعت عملتان می‌گردد.
نکته اول: زمانی که روی پدال استراحت می‌کنید، می توانید آن را کمی نگه دارید تا قدرت پای شما بیشتر شود.
نکته دوم: وقتی برای دفعات اول شروع به نواختن پیانو می‌کنید، بدیهی است که هماهنگ کردن به این سبک برای شما گنگ و پیچیده باشد و منجر به نا امیدی و پشیمانی شما گردد؛ پس سعی کنید به هیچ وجه به خودتان سخت نگیرید و توقع زیادی از خودتان نداشته باشید؛ زیرا معمولا چنین موضوعی اغلب برای همه مبتدیان اتفاق می‌افتد و این سطح از هماهنگی نیاز به تمرین مکرر دارد.
۲. پدال سافت یا نرم
سومین پدالی که به هنگام نواختن پیانوهای گرند و اپرایت (دیواری) با آن مواجه می‌شوید، پدال سافت یا نرم است. نحوه عملکرد این پدال به این صورت است که با فشردن این پدال، چکشها بیشتر از حالت معمول به سیم‌ها نزدیک می‌شوند؛ از این رو فاصله‌ای که چکشها برای ضربه زدن به سیم‌ها می‌پیمایند، کمتر می‌شود؛ در نهایت این فرآیند منجر می‌شود که همانطور که نام این پدال نمایان است، ضربه‌های وارد شده نرم‌تر باشد و در نهایت صدا نرم‌تر به گوش برسد.
پدال نرم، پدال Una Corda هم نامیده می‌شود؛ با توجه به تغییر رنگ و حجم، این پدال احساس رمز و راز، خودآزمایی و یا ترس را در شنونده به وجود می‌آورد؛ همچنین قابل ذکر است که پدال نرم در اصطلاح موسیقی، پدال نیم ضربه نیز خوانده می‌شود.
نکته: پدال سافت یا نرم برای خلق حالت‌های صوتی و تونالیته‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چگونگی استفاده از پدال نرم
مانند پدال میانی، پای چپ شما این پدال را فشار می‌دهد. در صفحه نت موسیقی، این پدال به صورت Una Corda یا با عبارات con sordino و una corda نشان داده می‌شود. نماد زیر همچنین پدال una corda را نشان می دهد.
عبارات senza sordino و tre corde به شما اعلام می‌کنند که پدال نرم را آزاد کنید.
۳. پدال میانی یا سوستناتو یا ساستین
پدال سوستناتو یا ساستین نیز یکی دیگر از پدال های دیجیتال است که نوازنده با فشردن آن می‌تواند دقیقا دمپر همان نت خاصی که مدنظر دارد را بی‌اثر کند تا صدا طولانی‌تر به گوش برسد؛ بدین معنا که وقتی پدال دمپر در پایین قرار دارد، هر نتی که توسط نوازنده اجرا می‌شود، صدایی کش‌دار خواهد داشت (بر عکس پدال دمپر که با فشردن آن صدای تمام نت ها را به صورت همزمان، کش‌دار می‌شود).
یکی از جالب توجه‌ترین ویژگی‌های کاربردی پدال میانی این است که به طور معمول شما قادر خواهید بود، آن را به سمت چپ قفل کنید تا مجبور نباشید در هنگام تمرین، به طور دائم تمام آن را نگه دارید؛ یعنی زمانی‌که می‌خواهید برای چند خط پشت سر هم از این پدال استفاده کنید، فقط کافی است آن را به سمت چپ ببرید تا قفل شود.
نکته اول: پدال میانی معمولا خیلی کم مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این رو اکثر افراد فکر می کنند که این پدال همیشه خاموش است و کاربردهای آن به چشم نمی‌آید.
نکته دوم: پدال سوستناتو یا ساستین تنها در پیانوهای گراند و برخی از بهترین برندهای پیانو دیجیتال موجود است؛ اما پیانو دیجیتال سه پداله نیز طرفداران بسیاری دارد.
چگونگی استفاده از پدال میانی یا سوستناتو
در قطعات موسیقی، پدال میانی یا سوستناتو، درست مثل پدال معمولی نمایش داده می‌شود؛ اما به طور معمول با علامت اختصاری Sost مشخص می‌شود. هرگاه تصمیم گرفتید از این پدال استفاده کنید، در گام اول باید نتی را که می خواهید اعمال کنید، بزنید؛ سپس نت را نگه دارید و پای خود را بر روی پدال میانی قرار دهید و به آرامی آن را فشار دهید.
پس از اینکه پای خود را روی پدال میانی قرار دادید، حال می توانید کلیدهای فشرده شده خود را رها کنید؛ اما آنها همچنان پایدار خواهند بود. شما می توانید هر نت اضافی را که می خواهید بنوازید؛ اما آنها نمی توانند پایدار باشند؛ چراکه بعد از پدال میانی هستند؛ همچنین ممکن است به طور معمول هنگام استفاده از پدال میانی به طور همزمان از پدال دمپر استفاده کنید.
همچنین بخوانید: تفاوت بین پیانو دیجیتال و کیبورد
۴. پدال میوت یا سکوت
پدال میوت یا بی صدا کننده چهارمین پدالی است که در پیانو وجود دارد؛ این پدال جایگزین پدال سوستناتو در پیانو دیواری است؛ این پدال، در وسط قرار می‌گیرد که پدال تمرین نیز نام دارد و بیشتر در زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ترجیح می‌دهید با حداقل صدا، بدون ایجاد مزاحمت برای اطرافیان و همسایگان به ویژه در ساعات پایانی شب به تمرینات خود مشغول شوید.
نحوه عملکرد این پدال به این صورت است که وقتی نوازنده آن را فشار می‌دهد، یک ورق نمدی بین چکشها و سیم‌ها قرار داده می‌شود و از ضربه زدن مستقیم چکشها به سیم‌ها جلوگیری می‌کند و در نتیجه صدای پیانو به میزان دلخواه کاهش پیدا می‌کند.
نکته: پیانو دیجیتال معمولا از دو نوع پدال راست یا sustain pedal و پدال چپ یا soft pedal بهره مند هستند.
پدال پیانو دیجیتال
پدال سمت راست پیانو دیجیتال، دقیقا مشابه پدال دمپر یا تقویت کننده در پیانو آکوستیک ایفای نقش می‌کند، بدون کوچک‌ترین تفاوتی! اما پدال میانی پیانو دیجیتال و همچنین پدال سمت چپی به نسبت نوع برند عملکرد کاملا متفاوتی دارند؛ نکته قابل توجهی که در پیانو دیجیتال ۳ پداله وجود دارد، این است که به طور معمول پدال وسط و چپ پیانو دیجیتال می تواند به مدل‌های مختلفی طراحی شود و کارکردهای متفاوتی داشته باشد.
محبوب‌ترین کاربردی که این دو پدال در پیانو دیجیتال دارند، اعمال دمپر روی یک نت خاص است که کاربرد بی‌نظیری در خلق قطعات زیبا و دل‌نواز دارد؛ به طور مثال پدال پیانو دیجیتال یاماها به این صورت است که اگر نوازنده به هنگام نواختن، روی یک نت خاص مانند نت «لا» پدال را فشار داده و نگه دارد، روی همان نت خاص (نت لا)، دستگاه به طور اتوماتیک، پدال دمپر را اعمال می‌کند.
علامت پدالها در نت خوانی
علائمی خاصی در نت‌خوانی وجود دارد که می‌توانید از طریق آن تشخیص دهید که در چه مواقع لازم است پدال را بگیرید و یا آن را رها کنید.
الف. هر جا علامت Ped مشاهد کردید؛ بدین معناست که باید پدال را بگیرید و هر جا علامت ستاره بود، باید پدال را رها کنید؛
ب. هرگاه یک خط افقی مشاهده کردید، بدین معناست که باید پدال گرفته شود؛ ولی اگر در انتهای آن یک خط عمودی مشاهد کردید حاکی از این است که پدال قطع می‌گردد؛ پس باید پا را از پدال بردارید تا رها شود.
بسیار خرسندیم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید؛ امیدواریم که این مطالب برای شما مفید فایده قرار گرفته باشد و به تمامی سوالات شما به صورت جامع پاسخ داده شده باشد؛ همچنین خوشحال خواهیم شد اگر با ارائه نظرات و پیشنهادات خود ما را در بهبود مطالب آینده یاری نمایید.
جمع بندی
سعی کنید تا حد امکان، ساز موردنظرتان را از فروشگاه‌های معتبری همچون سازپلازا خریداری کنید که بتوانید در صورت بروز هر مشکلی از مشاوره و راهنمایی کارشناسان و همچنین خدمات پس از فروش آن بهره‌مند گردید تا نگرانی خود را در زمینه خراب شدن پیانو و بروز مشکلات احتمالی کاهش دهید.
سازپلازا یک فروشگاه آنلاین ادوات موسیقی است که با سابقه درخشان چندین ساله خود علاوه بر خرید حضوری، امکان خرید آنلاین را برای مشتریان خود فراهم کرده است تا بتوانند در کمترین زمان ممکن خرید خود را انجام دهند؛ همچنین مشتریان عزیز می‌توانند به صورت تلفنی یا آنلاین از کارشناسان فروش مجموعه مشاوره رایگان دریافت کنند و در نهایت بهترین ساز را خریداری کنید.
