حتماً شنیده‌اید که می‌گویند برای غلبه بر بیماری‌های زوال عقل مانند آلزایمر، انجام فعالیت‌های ذهنی بسیار مفید است. در این یادداشت می‌خواهیم شما را با تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر آشنا کنیم. آموزش پیانو جادویی دارد که در هر سنی که باشید می‌توانید از آن بهره‌مند شوید. تفاوتی ندارد که یک کودک یا نوجوان باشید، یا فردی بزرگسال یا سالمند. اگر در خانواده‌تان زمینه‌های ارثی ابتلا به بیماری‌های زوال عقل دارید، با دانستن تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر، قطعاً یادگیری این ساز را به برنامه روزانه‌تان اضافه می‌کنید. اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر و 10 ها بیماری ذهنی دیگر مانند استرس، عدم تمرکز و مشکلات حافظه توسط مطالعات علمی اثبات شده است که در این یادداشت به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
آلزایمر چیست و چگونه بر مغز تأثیر می‌گذارد؟
احتمالاً تاکنون نام آلزایمر را شنیده‌اید. آلزایمر یک بیماری مغزی پیش‌رونده است که منجر به زوال عقل و کاهش تدریجی عملکرد شناختی و حافظه می‌شود. این بیماری بیشتر در بین افراد مسن شایع است اما می‌تواند در سنین پایین‌تر هم رخ دهد. آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است و در صورت پیشروی در نهایت می‌تواند باعث ازدست‌دادن استقلال فرد و نیاز به مراقبت 24 ساعته شود.
3 مرحله ابتلا به آلزایمر
آلزایمر معمولاً به‌تدریج شروع می‌شود و علائم آن به‌مرورزمان شدیدتر می‌شوند. این علائم به‌طورکلی به 3 مرحله تقسیم می‌شوند:
مرحله اول؛ فراموشی جزئی و خاموش
مرحله اول شامل فراموشی‌های خفیف اطلاعات اخیر، مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره مثل ساماندهی کارها و اختلال در جهت‌یابی و گم‌شدن در مکان‌های آشنا یا مشکل در دنبال‌کردن مسیرها است. اگر چنین علائمی را در نزدیکان خود می‌بینید، با شروع یک فعالیت جدید مانند یادگیری پیانو از پیشروی آن جلوگیری کنید.
مرحله دوم؛ فراموشی فراگیر و آشکار
مرحله دوم این بیماری شامل افزایش فراموشی مانند فراموشی نام‌ها و وقایع مهم است. در این مرحله شاهد تغییرات رفتاری در فرد مبتلا به آلزایمر هستیم که عمدتاً به شکل بروز اضطراب، افسردگی، یا تغییرات ناگهانی در خلق‌وخو خود را نشان می‌دهد. در این مرحله افراد مبتلا عمدتاً در شناخت دوستان و اعضای خانواده مشکلات بسیاری دارند. در ادامه درباره تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر و جلوگیری از پیشروی آن صحبت می‌کنیم.
مرحله سوم؛ فراموشی کامل
مرحله سوم آلزایمر شامل ناتوانی در برقراری ارتباط و استفاده از زبان و ناتوانی در حرکت‌دادن اندام‌ها، و نیاز به کمک در انجام تمام فعالیت‌های روزانه است. در این مرحله ممکن است فرد کنترل حرکات بدنی خود را از دست بدهد و حتی بازیابی حافظه طولانی‌مدت او هم دچار مشکل شود که عمدتاً نیاز به مراقبت 24 ساعته دارد.
نقش یادگیری مهارت‌های جدید در پیشگیری از آلزایمر
در حال حاضر درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما مدیریت علائم و کاهش پیشرفت بیماری با استفاده از داروها و تغییرات سبک زندگی امکان‌پذیر است. برخی از اقدامات پیشگیرانه غیردارویی شامل این موارد است:
- یادگیری مهارت‌های جدید
- سبک زندگی سالم
- فعالیت بدنی منظم
- تغذیه سالم
- انجام فعالیت‌های ذهنی
- مشارکت در کارهای اجتماعی
در بالا به یادگیری مهارت‌های مختلف به‌عنوان راهکاری برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر و حفظ سلامت مغز اشاره کردیم. این مهارت‌ها باید مغز را به چالش بکشند و باعث ایجاد و تقویت اتصالات عصبی جدید شوند مانند:
- آموزش پیانو
- انجام بازی‌های فکری
- یادگیری یک زبان جدید
- یادگیری مهارت‌های هنری و دستی
- مطالعه و یادگیری موضوعات جدید
- یادگیری یک رشته ورزشی
- آموزش ذهن‌آگاهی و مدیتیشن
6 تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر
یادگیری و نواختن پیانو نه‌تنها یک فعالیت هنری لذت‌بخش است، بلکه تأثیرات مثبت بسیاری بر سلامت مغز دارد که می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک کند. در ادامه 6 تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر را مرور می‌کنیم:
1.تحریک مغزی و ایجاد اتصالات عصبی جدید
نواختن پیانو یک فعالیت پیچیده است که نیاز به هماهنگی هم‌زمان بین دست‌ها، چشم‌ها، و گوش‌ها دارد. این فعالیت مغز را به چالش می‌کشد و باعث تحریک قسمت‌های مختلفی از مغز می‌شود. درباره تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر می‌توان گفت که این کار به ایجاد و تقویت اتصالات عصبی جدید می‌شود که می‌تواند انعطاف‌پذیری مغز را افزایش دهد.
2.تقویت حافظه و مهارت‌های شناختی
نواختن پیانو نیاز به حافظه قوی دارد، چه در به‌خاطر سپردن نت‌ها و چه در اجرای قطعات موسیقی. این تمرینات حافظه می‌توانند به بهبود توانایی‌های شناختی کمک کنند. علاوه بر این، یادگیری موسیقی نیاز به تمرکز، دقت و پردازش سریع اطلاعات دارد که همگی می‌توانند عملکردهای شناختی مغز را تقویت کنند. مجله آرشه جام‌جم در یادداشتی دیگر به طور مفصل به اهمیت یادگیری پیانو پرداخته است که شاید دوست داشته باشید آن را هم بخوانید.
3.کاهش استرس و بهبود سلامت روان
اگر می‌خواهید با اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر آشنا شوید، باید بگوییم که نواختن پیانو از راه کاهش استرس مانع از بروز این عارضه ذهنی می‌شود.
موسیقی اغلب به‌عنوان یک روش درمانی برای کاهش اضطراب و افسردگی استفاده می‌شود. کاهش استرس به حفظ سلامت مغز شما کمک می‌کند، زیرا استرس مزمن می‌تواند به تخریب سلول‌های مغزی و افزایش خطر ابتلا به آلزایمر منجر شود.
4.افزایش تمرکز و توجه
آموزش پیانو به تمرکز دقیق و توجه به جزئیات نیاز دارد. توجه به دفترچه نت و خواندن از روی آن، اجرای صحیح نت‌ها، از جمله تمرین‌هایی هستند که در کلاس‌های آموزش پیانو آن‌ها را می‌آموزید. این تمرینات منظم می‌توانند باعث تقویت توانایی‌های توجه و تمرکز شما شوند که در پیشگیری از کاهش شناختی و زوال عقل اهمیت دارد.
5.بهبود هماهنگی حرکتی
حتماً می‌دانید که برای نواختن پیانو نیاز به تمرینات مکرر دارید تا هماهنگی بین دست‌ها و چشم‌هایتان را حفظ کنید. این هماهنگی بین اجزای مختلف بدن و مغز، عملکردهای حرکتی شما را بهبود می‌بخشد و می‌تواند به حفظ توانایی‌های جسمی و ذهنی در سنین بالا کمک کند. اگر ابتلا به آلزایمر در خانواده شما ارثی است، با آموزشی پیانو می‌توانید احتمال بروز این عارضه را کمتر کنید.
6.تعاملات اجتماعی و احساس تعلق
تأثیر نواختن پیانو در ایجاد شادی جمعی بر کسی پوشیده نیست. یادگیری پیانو به‌صورت گروهی یا اجرای موسیقی با دیگران می‌تواند تعاملات اجتماعی را افزایش دهد. تعاملات اجتماعی فعال و مستمر یکی از عوامل مهم در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر است، زیرا احساس تعلق و ارتباط با دیگران به سلامت روان و مغز کمک می‌کند. پس اگر می‌خواهید اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر را به‌خوبی درک کنید، پیشنهاد می‌کنیم که این کار را در جمع و در کنار هنرآموزان دیگر انجام دهید.
3 پژوهش علمی درباره اثر نوازندگی پیانو بر آلزایمر
در این قسمت 3 پژوهش علمی معتبر را بررسی می‌کنیم که نشان دهنده تأثیر یادگیری پیانو برای جلوگیری از آلزایمر هستند:
| نام تحقیق | موضوع | دستاوردها | تاریخ پژوهش | محل انتشار مقاله |
| Music therapy as a non-pharmacological treatment in Alzheimer’s disease: a review of evidence | تأثیر موسیقی‌درمانی بر کاهش علائم آلزایمر | موسیقی‌درمانی، از جمله نوازندگی پیانو می‌تواند به بهبود حافظه کوتاه‌مدت، کاهش اضطراب، و بهبود خلق‌وخو در بیماران مبتلا به آلزایمر کمک کند. | 2015 | Frontiers in Psychology |
| Playing a Musical Instrument as a Protective Factor against Dementia and Cognitive Impairment: A Population-Based Twin Study | تأثیر فعالیت‌های موسیقایی بر سلامت شناختی در افراد مسن (دوقلوهای سالمند) | 1. افرادی که به طور منظم سازهای موسیقی، به‌ویژه پیانو، می‌نوازند، نسبت به همسالان خود که چنین فعالیت‌هایی ندارند، کمتر به آلزایمر دچار می‌شوند.
2. نوازندگی پیانو می‌تواند به عنوان یک عامل محافظتی در برابر زوال عقل عمل کند. |
2011 | Journal of the American Geriatrics Society |
| The Effect of Piano Training on the Cognitive Function of Elderly Adults: A Randomized Controlled Study | اثرات نوازندگی بر فعالیت مغزی و حافظه در افراد مسن | نوازندگی پیانو بر آن دسته از افراد موردمطالعه این تحقیق که به مدت 6 ماه به طور منظم پیانو یاد گرفتند و نواختند باعث بهبود حافظه کاری، توجه و توانایی‌های شناختی کلی آن‌ها شده است. | 2013 | Neuropsychological Rehabilitation |
بررسی دستاوردهای 3 پژوهش علمی درباره تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر
آیا می‌توان آموزش پیانو را در هر سنی شروع کرد؟
اکنون که با تأثیر پیانو بر آلزایمر آشنا شدید، ممکن است گمان کنید شاید سنین بزرگسالی، برای یادگیری این ساز دیر باشد. درحالی‌که آموزش پیانو را می‌توان در هر سنی شروع کرد. برخلاف باور رایج که ممکن است یادگیری موسیقی باید در کودکی آغاز شود، بسیاری از افراد در سنین بالا پیانو را یاد می‌گیرند. در واقع، هر سنی می‌تواند چالش‌ها و مزایای خاص خود را برای یادگیری پیانو داشته باشد و هیچ محدودیت سنی برای آموزش پیانو وجود ندارد.
2 چالش و 6 مزیت یادگیری پیانو در سالمندی
از جمله مزایای یادگیری پیانو در سنین بالاتر می‌توان به حفظ و بهبود عملکردهای شناختی اشاره کرد که خطر ابتلا به این بیماری‌ها کمتر می‌کند:
- بهبود بیماری‌های مرتبط با زوال عقل مانند آلزایمر
- ایجاد احساس رضایت و کاهش استرس و اضطراب
- بهبود هماهنگی حرکتی و کنترل عضلات و کاهش سرعت پیشروی پارکینسون
- تقویت عضلات دست و انگشتان و کاهش درد و آرتروز
- ایجاد آرامش و کاهش مشکلات خواب
- تقویت توانایی‌های شناختی و پیشگیری از پیشرفت اختلالات شناختی خفیف(MCI)
البته یادگیری پیانو در سنین سالمندی بدون چالش هم نیست. در ادامه به 2 چالش که سالمندان در یادگیری پیانو با آن روبه‌رو می‌شوند، اشاره می‌کنیم:
- ممکن است یادگیری کندتر صورت بگیرد و نیاز به تمرینات مداوم و صبوری بیشتری باشد.
- هماهنگی حرکتی و توانایی‌های فیزیکی ممکن است کاهش یابد
با استفاده از کمک‌های یک مدرس پیانو مجرب می‌توانید بر چالش‌های نام‌برده غلبه کنید. اگر دوست دارید یادگیری پیانو را با مدرسان مجرب شروع کنید، با مدرسه موسیقی آرشه در ارتباط باشید.
جمع‌بندی
در این یادداشت به بررسی تأثیر یادگیری پیانو بر آلزایمر پرداختیم و گفتیم که برای پیشگیری از انواع بیماری‌های زوال عقل بهتر است آموزش پیانو را در برنامه خود قرار دهید. همچنین با بررسی دستاوردهای 3 پژوهش علمی که در دهه‌ی اخیر انجام شده است اثبات کردیم که تأثیر یادگیری پیانو بر جلوگیری از آلزایمر انکار نشدنی است. اگر با مشکل کاهش حافظه، استرس و فقر بهداشت خواب روبه‌رو هستید یا علائم پارکینسون را در خود یا نزدیکانتان دیده‌اید، یقین بدانید که به کمک یادگیری پیانو می‌توانید از پیشروی آن‌ها جلوگیری کنید. اثر نوازندگی پیانو برآلزایمر و سایر بیماری‌های مرتبط با ذهن، به‌عنوان یک راه‌حل غیردارویی چنان چشمگیر است که توصیه می‌کنیم محدودیت‌های سنی را کنار بگذارید و هرچه سریع‌تر از کمک‌های یک استاد موسیقی برای یادگیری پیانو استفاده کنید.
